روانشناسی شخصیت یکی از بزرگترین و محبوب ترین شاخه های روانشناسی است.روانشناسان در تلاشند تا درک کنند که چگونه شخصیت رشد می کند و چگونه بر نحوه تفکر و رفتار ما تأثیر می گذارد. این حوزه روانشناسی درصدد درک شخصیت و چگونگی تفاوت آن در افراد و همچنین چگونگی شباهت افراد از نظر شخصیت است.
روانشناسان همچنین اختلالات شخصیتی را که می توانند در زندگی روزمره فرد تداخل ایجاد کنند، ارزیابی، تشخیص و درمان می کنند. و البته که حوزه وظابف و نحوه کار روانشناسان با روانپزشکان متفاوت است.
شخصیت چیست؟
چه چیزی باعث می شود شما به کسی که اکنون هستید تبدیل شوید؟ مطمئنا عوامل بسیاری با کسی که الان هستید ارتباط دارند از جمله ژنتیک، تربیت و تجربیات زندگی شما. برای آشنایی با تست های شخصیت این مقاله را بخوانید. بسیاری معتقدند آنچه واقعاً شما را منحصر به فرد می کند الگو های مشخص افکار، احساسات و رفتار هایی است که شخصیت شما را تشکیل می دهند.
در حالی که هیچ تعریف توافق شده ای از شخصیت وجود ندارد، اغلب به عنوان چیزی تصور می شود که از درون فرد ناشی می شود و در طول زندگی نسبتاً ثابت می ماند. این شامل تمام افکار، الگو های رفتاری و نگرش های اجتماعی است که بر نحوه مشاهده ما و آنچه در مورد دیگران و دنیای اطرافمان باور داریم تأثیر می گذارد.
درک شخصیت به روانشناسان اجازه می دهد پیش بینی کنند که چگونه افراد به موقعیت های خاص و انواع چیز هایی که برایشان ارجح و ارزشمند است، پاسخ می دهند .
برای درک اینکه محققان روانشناسی چگونه شخصیت را مطالعه می کنند، مهم است که با یادگیری بیشتر در مورد برخی از مهمترین نظریه های شخصیت، شروع کنیم.
نظریه های روانشناسی شخصیت یا شخصیت شناسی
چند تئوری مختلف برای تعیین جنبه های مختلف شخصیت پدید آمده اند. برخی از تئوری ها در توضیح چگونگی رشد شخصیت تمرکز دارند، در حالی که برخی دیگر به درک تفاوت های فردی در شخصیت می پردازند .شخصیت معمولاً از روی ویژگی هایش توصیف می شود.
تئوری های مربوط به ویژگی های شخصیتی بر این باورند که شخصیت از تعدادی از خصوصیات و ویژگی های گسترده و مختلف تشکیل شده است. طی سال ها تئوری های مختلفی ارائه شده است تا دقیقا مشخص شود که کدام ویژگی ها به عنوان مؤلفه های اصلی شخصیت شناخته می شوند و نیز تعداد کل ویژگی های شخصیتی چقدر است.
روانشناس Gordon Allport از نخستین کسانی بود که شخصیت را از نظر ویژگی های فردی توصیف کرد. طبق دیدگاه شخصیش، او گفت که انواع مختلفی از صفات وجود دارند. صفات مشترک مواردی هستند که در بسیاری از افراد در یک فرهنگ خاص مشترک اند. صفات اصلی آن هایی هستند که شخصیت یک فرد را تشکیل می دهند. صفات ذاتی آن هایی هستند که چنان غالب هستند که شخص در درجه اول به خاطر آن خصوصیات شناخته می شود.
به عنوان مثال، مادر ترزا به دلیل کار های خیرخواهانه اش چنان مشهور بود که نام او تقریباً مترادف خدمت به افراد نیازمند شد.
در حالی که Allport گفته بود که تقریباً ۴۰۰۰ صفت فردی وجود دارد، روانشناس Raymond Cattell پیشنهاد کرد که تعداد آن ها ۱۶ تاست. بعداً ، روانشناس Hans Eysenck این لیست از صفات را حتی بیشتر هم کاهش داد و اظهار داشت که فقط سه صفت وجود دارد: برونگرایی، روان رنجوری و روان پریشی.
شاید امروزه نظریه “پنج بزرگ” محبوب ترین و مورد قبول ترین نظریه ویژگی شخصیت باشد. این نظریه پیشنهاد می کند که شخصیت از پنج بعد شخصیتی گسترده ساخته شده است: برونگرایی، تطابق پذیری، وظیفه شناسی، روان رنجوری و گشودگی (نسبت به پذیرش تجربه). هر صفت به عنوان یک طیف گسترده وجود دارد و شخصیت هر فرد در جایی از آن طیف برای هر صفت قرار دارد.
به عنوان مثال، ممکن است در حالی که در جایی در وسط طیف برای صفات گشودگی و روان رنجوری هستید، برای برون گرایی، وظیفه شناسی و تطابق پذیری موقعیت بالای طیف را داشته باشید. برخی از تئوری ها به چگونگی رشد و تغییر شخصیت در طول زندگی نگاه می کنند
نظریه فروید (Freud) در مورد رشد روانی-جنسی، یکی از شناخته شده ترین تئوری های شخصیت است، اما یکی از بحث برانگیزترین هاست. طبق گفته فروید، کودکان از طریق یک سری مراحل رشدی شخصیت بزرگ می شوند. در هر مرحله، انرژی وابسته به نیروی جنسی یا نیرویی که همه رفتار های انسان را به تکاپو در می آورد، روی نواحی جنسی متمرکز می شود. موفقیت در تکمیل هر مرحله منجر به انتقال به مرحله بعدی رشد می شود، اما عدم موفقیت در هر مرحله خاص ممکن است باعث توقف شده و بر شخصیت بزرگسالان تأثیر بگذارد.
روانشناس به نام اریک اریکسون (Erik Erikson) مجموعه ای از هشت مرحله روانی اجتماعی را توصیف می کند که افراد در طول زندگی از آن عبور می کنند و هر مرحله نقش مهمی در رشد شخصیت و مهارت های روانشناختی ایفا می کند.
در طی هر مرحله، فرد با یک بحران رشدی روبرو است که به عنوان نقطه عطفی در رشد است.
اریکسون بیشتر به این موضوع علاقه مند بود که تعاملات اجتماعی چگونه بر رشد شخصیت تأثیر می گذارد و در درجه اول به توسعه آنچه او هویت نفس می نامید، علاقه مند بود. موفقیت در تکمیل مراحل، منجر به رشد سالم شخصیت می شود. تئوری فروید اظهار داشت که شخصیت در درجه اول در سنین بسیار جوانی شکل می گیرد و تثبیت می شود، اما اریکسون معتقد بود که شخصیت در طول زندگی همچنان رشد و نمو می یابد.
چگونه شخصیت مورد آزمایش قرار می گیرد
به منظور مطالعه و سنجش شخصیت، روانشناسان تعدادی تست شخصیت، ارزیابی و پرسشنامه مختلف را تهیه کرده اند. بسیاری از این تست ها به طور گسترده در موقعیت های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال، شاخص مشهور (Myers-Briggs Type Indicator (MBTI اغلب به عنوان یک ارزیابی غربالگری قبل از استخدام مورد استفاده قرار می گیرد.
ارزیابی های دیگر ممکن است برای کمک به افراد در کسب اطلاعات بیشتر در مورد جنبه های مختلف شخصیت خود و یا به عنوان ابزار غربالگری و ارزیابی هنگام تشخیص انواع مختلف اختلالات شخصیتی به کار روند. این احتمال وجود دارد که شما با انواع مختلفی از تست های شخصیتی به اشکال مختلف و بصورت آنلاین روبرو شده باشید. بسیاری از این تست ها ادعا می کنند که خود “واقعی شما” را نشان می دهند، در حالی که برخی دیگر مشخصاً فقط برای سرگرمی هستند. به عنوان مثال، ممکن است به تست های آنلاینی برخورد کنید که به شما می گویند شخصیتی برونگرا دارید یا درونگرا.
درک بهتر از خود گاهی می تواند به شما کمک کند تا به این موضوع پی ببرید که چرا در ارتباط با دیگران خوب هستید یا چرا بعضی اوقات احساس می کنید فقط کمی به تنهایی نیاز دارید.
نکته مهم این است که به یاد داشته باشید که هرگونه ارزیابی که از طریق اینترنت انجام می دهید، احتمالاً باید شما را به شک بی اندازد. این ابزارهای غیررسمی می توانند سرگرم کننده باشند، حتی گاهی اوقات می توانند دیدگاهی را در مورد وضعیت و ویژگی های شما ارائه دهند، اما برای هر نوع ارزیابی رسمی یا تشخیص فقط باید از تست های شخصیتی که توسط متخصصین آموزش دیده و واجد شرایط ارائه می شود، استفاده کرد.
اختلالات شخصیتی
روانشناسان شخصیت نه تنها چگونگی رشد شخصیت را مورد مطالعه قرار می دهند بلکه به مشکلات مختلفی که می تواند بوجود بیاید علاقه مند هستند. مشخص شده است که تعدادی از اختلالات شخصیتی مختلف می توانند تأثیر جدی در زندگی و عملکرد یک فرد داشته باشد. انستیتوی ملی بهداشت روان گزارش می دهد که تقریباً ۹.۱٪ از جمعیت بزرگسالان ایالات متحده سالانه حداقل علائم یک اختلال شخصیتی را تجربه می کنند. حال، اختلال شخصیتی دقیقاً چیست؟ این اختلالات به عنوان اختلالات روانی مزمن و فراگیر شناخته می شوند که بر افکار، رفتارها و عملکرد بین فردی تأثیر می گذارند.
غالباً تشخیص بیماری اختلال شخصیت برای ما می تواند بسیار نگران کننده باشد، اما مهم است که به یاد داشته باشید که نیروی کمکی در دسترس است. با همکاری با متخصصان سلامت روان می توانید راه هایی برای تشخیص مشکلاتی که این اختلالات در زندگی شما ایجاد می کنند بیابید و راهکارهای جدید مقابله با آنها را نیز پیدا کنید.
اینکه نسبت به آنچه در آینده ممکن است اتفاق بیفتد احساس ترس و نگرانی داشته باشید اشکالی ندارد، اما نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید این است که لازم نیست به تنهایی با آن روبرو شوید. افراد آموزش دیده، ماهر و آماده ای وجود دارند که به شما کمک می کنند که قدم های بعدی درمانتان را بردارید.
بسته به تشخیصی که برای شما داده می شود، پزشک ممکن است نوعی روان درمانی، آموزش چند مهارت، دارو یا ترکیبی از هر سه را توصیه کند.نکته اصلی این است که برای تهیه یک برنامه درمانی که بر نیاز ها و اهداف شما متمرکز باشد، باید با تیم مراقبت های بهداشتی خود تا جایی که می توانید همکاری کنید.
خلاصه روانشناسی شخصیت
شخصیت موضوعی گسترده است که تقریباً به همه جنبه هایی که باعث می شود افراد به کسی که اکنون هستند تبدیل شوند، وابسته است . روش های مختلفی برای فکر کردن در مورد شخصیت وجود دارد، از جمله تمرکز روی صفات فردی یا نگاه کردن به مراحل مختلف رشدی که با ظهور شخصیت اتفاق می افتد و یا گاهی با گذشت زمان تغییر می کند.
روانشناسان فقط به درک شخصیت سالم و طبیعی انسان علاقه مند نیستند، بلکه در پی شناخت اختلالات احتمالی شخصیت هستند که ممکن است به پریشانی یا بروز مشکل در مدرسه، کار، روابط و سایر زمینه های مهم زندگی منجر شوند. روانشناسان با قابلیت شناسایی چنین مشکلاتی، بهتر می توانند به توسعه مهارت های افراد در مقابله با علائم اختلالات شخصیتی و مدیریت بهتر آن کمک کنند.